2
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)
چکیده
تمدن نوین اسلامی به عنوان نظریه‌ای جدید در حوزه تمدنی از سوی اندیشمندان مسلمان به ویژه مقام معظم رهبری در سالهای اخیر مطرح گردیده و به خاطر اهمیت ویژه آن در عصر حاضر، از ابعاد و زوایای مختلف بررسی گردیده است. در این مقاله از منظر روایی و با محوریت قرار دادن روایت ارکان ایمان امام علی(ع)، تمدن نوین اسلامی، تمدنی مبتنی بر «ایمان» با ویژگیهای خاص خود در حوزه‌های تأسیس و ایجاد تمدن، دوام و بقا و ادامه حیات آن تمدن مطرح می‌گردد. پایه‌های چهارگانه ایمان، براساس این روایت عبارتند از: صبر، یقین، عدل و جهاد. در کنار تعریفها و تلقیهای روان‌شناختیِ صرف از ایمان، تعریف و تلقی دیگری از جانب پیشوای مؤمنان درباره «ایمان» ارائه شده است که تاکنون با نگرش فردگرایانه به ایمان برداشت می‌شده است؛ اما تأمل عمیق در این تعریف و تلقی، کارکرد تمدن‌سازی «ایمان» را نشان می‌دهد و می‌تواند پشتوانه نظریه‌پردازیهای اسلامی اصیل در باب تمدن نوین اسلامی قرار گیرد. توصیف امام علی(ع) از پایه‌های چهارگانه «ایمان»، تصویری بدیع و بی‌مانند از ایمان را ارائه می‌دهد که در میان روایات معصومین نیز، از نظر سبک و سیاق مفهومی، برجستگی منحصر به فردی دارد. جهاد به عنوان یکی از پایه‌های ایمان، در حدیث مذکور، مورد دقت خاص قرار گرفته و کارکرد تمدنی آن تبیین گردیده است. نتیجه آنکه با نگرش تمدنی به این پایه‌ها، این مطلب تبیین می‌شود که برای استقرار، دوام و ادامه حیات تمدن اسلامی، این پایه‌ها می‌توانند نقشه راه عینی و شفافی را ارائه دهند.
)